|
|
Sağlıklı Yaşam Köşesi | |||
 Dünyadaki hiçbir şey sudan daha yumuşak ve zayıf değildir; fakat sert ve güçlüyle savaşta onun gibisi de yoktur! Çünkü onun yerini hiçbir şey alamaz. Zayıf güçlüyü yener ve yumuşak serte galip gelir; bu herkesin bildiği ama pek az kimsenin uyguladığı bir gerçektir." — Lao-Tzu Yıllardır geleneksel Çin sanatlarıyla ilgilenen birisi olarak neredeyse karşılaştığım her insana daha sağlıklı bir yaşam için aradıkları sırrın Chi-Kung’da gizli olduğunu söylerim – ki bu sözlerin doğruluğunu kendi yaşantımda da bizzat tecrübe etmişimdir. Ustam Peng-Lee’nin bana söylediği şu cümle sağlıklı bir yaşamın sırrını ne kadar da güzel özetlemektedir: “Sağlam omurga ve doğru nefes bir insanın sahip olabileceği en değerli hazinelerdir.” İşte bu noktada Chi-Kung’un ne denli önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkmaktadır, çünkü neredeyse 5000 yılı aşkın bir süredir yapılan bu çalışmalar omurga ve nefesi temel edinen egzersizler bütünüdürler. Bu muhteşem egzersizleri öğrenmek isteyen kişilere ilk önce “niçin Chi-Kung yapmak istediklerini” sorarım. Yaklaşık %80 oranında da aynı kelimelerle kurulmuş cümleleri cevap olarak alırım: rahatlama, stresle mücadele etme, sağlıklı yaşam, vs. Biraz daha ilerleyen sohbetler sonrasında ise bu ifadelere yenileri eklenir: enerji, denge, yaşam gücü (ya da “chi”), huzur ve meditasyon, vs. Onca zamanın ve çalışmaların ardından her seferinde bir kez daha anlarım ki hepimiz bir şekilde iç huzur ve mutluluğun, daha güçlü bir bedensel ve ruhsal var oluşun arayışı içindeyizdir. Bu arayış sırasında denediklerimizin neticesinde geldiğimiz nokta hep aynıdır: sadece bedensel çalışmalar ya da sadece ruhsal çalışmalar yapanlarımız bir şekilde eksik bıraktığımız yanımız tarafından cezalandırılırız. Sürekli ruhsal çalışmalar yapanlarımızın bedenleri bir süre sonra ne kadar rahatsız oluyorsa, bedensel eğitim ve terbiyeye ağırlık vererek ruhsal yanlarını görmezden gelenlerin de ruhları bir dereceden sonra sıkılmakta, rahatsızlıklar yaşamaktadır. Ustamın da bana defalarca hatırlattığı gibi “asıl incelik buradadır”: “Bütün yaşadıklarımızın nedenini biliriz, hem de herkesten daha iyi kendimiz biliriz acılarımızın, rahatsızlıklarımızın ardında yatan sebepleri. Ve dahası bizler çoğunlukla bilgiyle tanışığızdır ilgi duyduğumuz alanlarda. Ancak bilmek yetmemektedir, yetmeyecektir de. Aksine, onları hayatımıza geçirmediğimiz sürece bildiklerimiz bizi daha derin rahatsızlıklara sürükleyecektir, sürüklemektedir.” Evet, durum böyleyken ne bedeni ne de ruhu ihmal etmemek, her ikisini de dengelemek gerekecektir – ki sağlık ve huzur hali yakalansın. Bu denge atmosferini içinde barındıran her türlü çalışma kişiye sağlıklı bir yaşantı kazandıracaktır şüphesiz. Bu noktada beden ve ruhun bir denge halinde, uyum içinde çalıştığı ender uygulamalardan birisi olan Chi-Kung’un tanımıyla devam edelim sohbetimize. Chi-Kung Nedir? Chi-Kung, diğer ifadeleriyle Chi-Gong ya da Qi-Gong, geleneksel Çin tıbbında, yaşam enerjisi diye de tanımlayabileceğimiz “chi” enerjisinin dengeli ve düzenli bir şekilde bedende akmasını sağlayacak çalışmalara verilen genel addır. Belirli fiziksel duruşlar ve beden hareketlerini imgelemelerle birleştirirken etkin nefes teknikleri kullanarak bedenin enerji dengesini düzenleyen Çin tıbbının ve savaş sanatlarının bir parçası olan biyoenerjitik bir sistemdir Chi-Kung. Bazen Taocu Yoga diye de bilinen Chi-Kung kişinin enerjisini artırmayı, zihni sakinleştirmeyi, bedene odaklanmayı, negatif enerjileri atıp bedeni pozitif “chi” ya da “yaşam gücü”yle (pozitif enerjiyle) doldurmayı hedefleyen bir sanattır. Tai-Chi ve Kung-Fu gibi savaş sanatlarının en temel uygulamalarından birisi olarak kabul edilen Chi-Kung sağlıklı bir yaşam için kullanılan bir “iç simya ilmi” olarak da bilinmektedir. Peki, ‘Chi’ Nedir? Her canlının bedeninde bulunan “chi” enerjisi bedende, kendine has kanallar içinde, dengeli ve düzenli bir şekilde akar. Bu akış durduğu zaman canlı ölür. Kanallardaki tıkanmalar ve kirlenmeler sebebiyle akış yavaşlar. Çin düşüncesine göre hastalıklar bedendeki “chi” akışının veya dengesinin bozulmuş olmasından kaynaklanır. Tıkanıklıklar temizlenmesi ve “chi” akışı dengelenmesiyle canlı tekrar sağlığına kavuşur. Unutulmaması gereken en önemli husus “chi”nin zihin tarafından yönlendirilebilir olduğudur. “Chi” enerjisinin biyoenerji olduğu hususunda iddialar vardır. Bedene güç sağlayan elektrik enerjisine benzetilmektedir. "Aura"yı da böylece bedeni saran elektromanyetik bir alan olarak görebiliriz. İşte “chi” dediğimiz yaşam enerjisinin akışını düzenleme çalışmalarına da Chi-Kung adı veriyoruz. Kaç Çeşit Chi-Kung Çalışması Vardır? Anlamı ve amacı nedeniyle neredeyse tüm Çin egzersiz sistemlerinin Chi-Kung uygulamaları vardır ve bu nedenle gruplandırmak oldukça zor olacaktır. İç ve dış sistemler olarak iki grup halinde incelenen Çin savaş sistemleri aynı şekilde iç ve dış sistemler anlamında sağlık egzersizleri olarak da kullanılabilmektedir. Örneğin gelişmiş bir Chi-Kung sistemi olan Tai-Chi hem bir savaş sanatı hem de sağlık çalışması olarak kullanılabilmektedir. Chi-Kung egzersizleri Zhan-Zhuang olarak da bilinen (diğer bir ifadeyle “ağaç gibi durmak” diye tanımlanan) temel çalışmalarla başlar ve “chi”nin harekete geçirilmesiyle ilk önce yumuşak, sonrasında ise patlamalı, sert ve ileri düzey germe-gevşeme egzersizleriyle sürdürülen Ba-Duan-Jin ile devam eder. Sonrasında Tai-Chi formlarıyla ilerleyen Chi-Kung egzersizlerini çok genel hatlar çizecek olursak dört grupta inceleyebiliriz: 1. Bedensel Çalışmalar: Wei-Dan (dışsal) denilen bu çalışmalarda nefes de kullanılarak “chi” enerjisi daha çok kol ve bacaklarda açığa çıkartılır ve açığa çıkan bu enerji kanallarda dolaştırılır ya da saklanır. 2. Zihinsel Çalışmalar: Nei-Dan (içsel) denilen bu çalışmalarda yoğunlaşarak (ve sakinleşerek) organlardaki “chi” dengelenir, enerji kanallarda dolaştırılır, fazla enerji bedenin güvenli kısımlarında saklanır. 3. Ruhsal Çalışmalar: Meditasyon çalışmalarıdır. 4. Diğer Çalışmalar: Akupunktur, masaj ve şifalı otlar gibi metotlarla “chi” enerjisini dengeleme çalışmalarıdır. Tibet ve Shaolin manastırlarında halen ciddiyetle uygulanan bu egzersizlerin batı dünyasının dikkatini çekmesi geniş anlamda yirminci yüzyılın başlarına rastlar. O günden bu zamana insanlığın bilgisine sunulan bu muhteşem egzersizlerin maalesef küçük bir kısmı günışığındadır – ki buna rağmen bildiğimiz küçük bir kısmıyla bile bu çalışmalar bizlere daha sağlıklı bir yaşam hediye etmişlerdir. Chi-Kung Değişiyor Mu? Geleneksel Çin uygulamalarının yanı sıra kullanıcıdan kullanıcıya değişim geçirdiğine inanılan Chi-Kung çalışmaları gün geçtikçe uygulandığı ülkenin ve uygulayıcının fiziksel ve kültürel yapısına bürünmekte ve kaçınılmaz bir değişim süreci geçirmektedir. Bu değişim insan fizyolojisi ve her hareket ve nefes tekniğinin nereyi, nasıl etkilediği bilgisi dâhilinde oluyorsa bir sorun yoktur tabi. Bunun en güzel örneğini geçtiğimiz yaz iki ay boyu her gün sekiz saat birlikte düzenli olarak çalıştığım 16 Shaolin rahibinin yaptıkları Chi-Kung egzersizleriyle batıda uygulanan örneklerinin karşılaştırması göstermiştir. Grubun başrahibi yetmişi ki yaşındaki büyük üstat Shi-De-Wei ve onun yardımcısı değerli kardeşim Zheng Xiaohong ile yaptığım çalışmalar ve sohbetler sonrasında anladım ki batı dünyası öğrendiği Chi-Kung egzersizlerini uygularken ve öğretirken orijinal yapısını değiştirmekte ve zamanla bambaşka egzersizler bütünü ortaya çıkmaktadır. Bu konuda kendi ustam Peng-Lee’nin şu sözü ne kadar anlamlıdır: “İnsanlar Chi-Kung ve Tai-Chi’yi sadece ardı ardına sıralanan estetik hareketler bütünü olarak görüyor ve uyguluyor. Bilmiyorlar ki doğru nefesle yapılan küçük bir parmak hareketinin bile insan sağlığında tarifsiz etkileri vardır. Bu nedenle o hareketler dizisini ezberlemeden önce yapılması gereken içlerindeki “chi”yi bulmak, onunla nefeslerinin dans etmesine izin vermek ve o hal içinde evrensel “chi”de akabilmeyi öğrenmektir.” Yapılan her hareketin binlerce yıllık bir deneyim ve bilgi sonucunda belli bir meridyen noktasını ve enerji kanalını harekete geçirmek amacına hizmet ettiğini düşünürsek, bu akım içinde nefesin hayati önemi de göz önünde tutulduğunda meydana gelen en ufak bir değişimin bizleri başka bir noktaya götürme olasılığı açıktır. Bu nedenle Chi-Kung ve Tai-Chi egzersizlerinin sadece göze hoş gelen estetik hareketler bütünü olarak görülmesinden daha büyük amaçlara hizmet ettiğini unutmamalı ve bu konunun ustalarıyla eğitim yapılmalıdır. Chi-Kung Egzersizlerinin Faydaları Nelerdir? Çok çeşitli rahatsızlıklarla mücadelede etkin olduğu ispatlanan Chi-Kung egzersizlerinin düzenli bir şekilde yapılmaları halinde bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve oksijen dengesindeki güçlü etkisi nedeniyle bedensel, zihinsel ve ruhsal aktivitelerde canlanmaya neden olduğu, bunun sonucu olarak da “anti-aging” etkisi yarattığı görünmüştür. Chi-Kung egzersizlerinin iskelet sistemi, kas tendon, sinir sistemi, dolaşım sistemi, uyku, beden ısısı, kan akışkanlığı, lenf ve hormonal sistem, cinsel enerjiler, boşaltım, sindirim sistemleri ve astım hastalıkları üzerinde etkili olduğu yıllar süren incelemeler sonrasında modern tıp tarafından da kabul edilmeye başlanmıştır. Not: Merkezimizde Chi-Kung eğitimi 'ağaç gibi durmak' anlamına gelen, ve Chi-Kung ve Tai-Chi'nin temeli sayılan “Zhan-Zhuang” ile başlar ve "İşlemenin Sekiz Parçası" [Ba-Duan-Jin] isimli temel Chi-Kung çalışmasıyla devam eder. Tai-Chi-Chuan genellikle kısaca Tai-Chi olarak bilinen içsel Çin savaş sanatıdır. Çoğunlukla sağlık ve uzun yaşam amacıyla kullanılan bir terapi olarak uygulanmaktadır. Tai-Chi yumuşak stil savaş sanatı olarak kabul edilir. Tam bir gevşeme ile uygulanır ve bu yönüyle kasların en yüksek gerginlikte kullanıldığı diğer sert savaş sanatlarından ayırılır. Yan, Chen, Wu, Sun ve Karışık Stiller gibi bir çok değişik Tai-Chi formu vardır. Merkezimizde Yang Stili Tai-Chi eğitimi verilmektedir. Tai-Chi eğitiminin temelleri Chi-Kung ile atılmakta ve çalışmalar 'ezberlenen bir dizi hareket serisi' olmaktan çok daha ötede faydalı bir şekilde uygulanmaktadır. Tai-Chi uygulamalarını "hareketli meditasyon" diye tanımlamak mümkünse de Tai-Chi-Chuan ["chuan" kelimesi 'boks' olarak çevirilebilir] "Gölge Boksu" şeklinde çok etkin bir savaş sanatı şeklinde de çalışılabilmektedir. Sevgiyle kalın,
Dr. Murat Kaplan Güney Çin Dövüş Sanatları ve Chi-Kung Uzmanı |
||||